Ha!art nr 37 (1 / 2012) - Estetyka szumów

W numerze m.in.: teksty badaczy sztuki nowych mediów, rozmowa redakcyjna, prezentacje usterkowych wierszy poetów cybernetycznych, wśród autorów m.in.: Ewa Wójtowicz, Mariusz Pisarski, Urszula Pawlicka, Roman Bromboszcz, Łukasz Podgórni, Piotr Puldzian Płucienniczak.

W 1913 roku Luigi Russolo w The Art of Noises stwierdza: „Musimy wyrwać się z zaklętego kręgu dźwięków i podbić nieskończone królestwo hałasu”. W 1921 roku Arnold Schönberg z kolei w Composition with Twelve Tones głosi „emancypację dysonansu”, czyli zlikwidowanie tradycyjnej harmonii na rzecz braku rozwiązań i uczucia dezorientacji. Jego uczeń, John Cage, w 1937 roku w Future of Music: Credo także postanawia „walczyć o hałas, być po stronie słabszych”, gdyż „Gdziekolwiek jesteśmy, to, co słyszymy, to w większości hałas. Kiedy go ignorujemy, przeszkadza nam. Kiedy się w niego wsłuchamy, odkrywamy, że jest fascynujący”. Awangarda XX wieku zwróciła uwagę na hałas jako pełnowartościowy składnik rzeczywistości. Odrzuciła tym samym przeciwstawienie konsonansu i dysonansu, opierające się na uwielbieniu pierwszego i odrzuceniu drugiego, gdyż jak akcentował Cage – opozycyjność ta wynika z przyzwyczajenia, stąd wystarczy zasymilować się z hałasem, aby uczynić z niego piękno. Frenetyczna dynamiczność miast, warkot samochodów, aeroplanów, postęp elektroniczny, stukot motorów, zakłócenia na pasmach transmisyjnych, trzeszczenie radia, przerywanie linii telefonicznej, „śnieg” na ekranie telewizora, zepsuty hardware, zawieszenie komputera, zarysowana płyta CD, błędy software’u, przerywane łącze internetowe – od końca XIX wieku do dziś podstawowym elementem naszego życia jest kakofonia, rozumiana jako hałas i szum. Zakłócenia pojawiają się tam, gdzie jest przepływ informacji, ta z kolei występuje wszędzie tam, gdzie są urządzenia technologiczne. „Technologia nie może istnieć bez ruchu, a bez ruchu nie ma informacji” [S. Ballard] – każdy ruch z kolei nieodzownie łączy się z szumem. Wskazany łańcuch zależności pokazuje, że proces komunikacyjny – będący ruchem – wiąże się z zakłóceniami. Skoro szumy są nieuniknione czas na ich emancypację i naturalizację.

Urszula Pawlicka

Spis treści:

Rozmowa o estetyce szumów w sztuce i literaturze (Emilia Branny-Jankowska, Urszula Pawlicka, Mariusz Pisarski, Ewa Wójtowicz)
Miron Tee – Pierce; Shannon
Urszula Pawlicka – Wstępne rozpoznanie estetyki szumów: od kubizmu do glitch artu
Mariusz Pisarski – Gdy hardware i software stają się przeszkodą. W stronę cyfrowej archeologii literackiej
Łukasz Podgórni – wyższe skł#dki; ether drift # błękitny streaming
Urszula Pawlicka – Generowanie szumów w interaktywnej literaturze cyfrowej
Roman Bromboszcz – b18ł8 n1ć; dw8n8śc13 p0k0l3ń 1zr83l8
Leszek Onak – szum puzzli
Roman Bromboszcz – Zakłócona literatura, rozbite słowo, jąkający się czytelnik
Łukasz Podgórni – z całowania na miłości; g05122
Ewa Wójtowicz – Error 404. Szum w sztuce mediów elektronicznych
Piotr Puldzian Płucienniczak – PP; Człowiek 2.2
Roman Bromboszcz – Zakłócony obraz. O pewnych wyjątkowych zjawiskach w sztuce wizualnej
Piotr Puldzian Płucienniczak – CONTROL CANNOT HOLD: POLITYKA HAŁASU, EKONOMIA USTEREK
Tomasz Misiak – Pięć pojęć szumu. Audiowizualne gry z szumem w "Compression Sound Art" Johannesa Kreidlera
Roman Bromboszcz – Zakłócona muzyka. Dźwięk, hałas, zgiełk i transgresja sceniczna
Piotr Puldzian Płucienniczak – LV, TR
Radosław Sirko – Noise, czyli redefinicja współczesnej muzyki i praktyki słuchania
Leszek Onak – Brute-force attack; Gdzie jest Jest?; Przeplot
Roman Bromboszcz – Powrót do zakłóceń. Sondowanie progu tolerancji
Roman Bromboszcz – output-y; output-x
Noty biograficzne