Ucieczka na Marstrand - Anna Grinzweig-Jacobsson

W listopadzie 1969 około dwustu Polaków żydowskiego pochodzenia trafiło na skalistą wysepkę Marstrand na zachodnim wybrzeżu Szwecji, by w czasie zimowego półrocza mieszkać tam i uczyć się szwedzkiego. Niektórzy z nich przeżyli Zagładę, inni zaś dorastali w powojennej Polsce, czasami nieświadomi swoich żydowskich korzeni. 1968 był rokiem, który zmienił w ich życiu wszystko.

Sześcioletnia Anna Grinzweig była jedną z osób, które znalazły się w Szwecji. Była jednak zbyt mała, by zachować wspomnienia z tamtego czasu. Po pięćdziesięciu latach, chcąc poznać własną historię, spotyka się z tymi, którzy razem z nią byli wtedy na Marstrandzie, a owocem tego jest wielogłosowy kolaż wspomnień tych, którzy wtedy wyjechali z Polski, jak i tych, którzy przyjmowali polskich Żydów w Szwecji. „Ucieczka na Marstrand” przybliża również tło polityczne roku 1968 i zaangażowanie ambasady Szwecji w Warszawie oraz szwedzkiego ambasadora w pomoc polskim Żydom w emigracji. To żywa opowieść o zdarzeniach historycznych ściśle powiązanych z teraźniejszością. Bogato ilustrowana zdjęciami archiwalnymi i współcześnie wykonanymi fotografiami jej bohaterów.

Tak trzeba opowiadać bolesną historię! Bez sentymentów – ale z mocnymi szczegółami i wyczuleniem na absurdy. Przez intymne świadectwa, ale i z chłodnym spojrzeniem historyka na działania decydentów.
Maciej Zaremba Bielawski

Anna Grinzweig Jacobsson urodziła się w 1963 roku we Wrocławiu. Jest doktorem fizyki, prowadzi stowarzyszenie kulturalne Salon Żydowski w Göteborgu. Wydana w 2020 roku w Szwecji „Ucieczka na Marstrand”, na którą składają się własne wspomnienia i relacje innych emigrantów, to jej debiut pisarski.

Przekład: Mariusz Kalinowski