Zarys biografi Piotra Kropotkina

"Najpiękniejsze kwiaty wyrastają z bagna" - powiada przysłowie ludowe. Trudno chcieć uogólniać tę prawdę, ale w każdym razie życie Piotra Kropotkina w zupełności ją potwierdza. Nie można bowiem wyobrazić sobie środowiska bardziej niepomyślnego dla pojawienia się wyższych cech człowieczeństwa, niż to, z którego on wyszedł. Mroczne dla Rosji czasy panowania Mikołaja, z okrutną samowolą pańszczyźnianą. Otoczenie bogatej szlachty, stanowiącej bezwzględnie o losie swych poddanych, a równocześnie trzymającej się z lokajską uniżonością klamki dworu cesarskiego w wyczekiwaniu łask dla siebie. Z tego właśnie środowiska wyszedł, porwany prądem nowych idei, wielki bojownik o najwyższe ideały ludzkości, o sprawiedliwość i wolności, o zniesienie nie tylko wyzysku, ale i panowania człowieka nad człowiekiem. Postulaty powyższe sformułowali już wielcy poprzednicy Kropotkina: Wiliam Goodwin w Anglii i Piere J. Proudhon we Francji.

Historia płata czasem figle. Zbuntowany potomek rodu uprzywilejowanych wywarł i wywiera przepotężny wpływ już na kolejne pokolenia socjalistów wszystkich odcieni, nie wyłączając tych, którzy stoją na biegunowo różnym stanowisku teoretycznym. Książki i broszury Kropotkina są ciągle tłumaczone na wszystkie języki i wydawane bez końca w nowych wydaniach. Tajemnica tego wielkiego wpływu pochodzi nie tylko z bezsprzecznej wartości prac Kropotkina z punktu widzenia naukowego, ale przede wszystkim wynika z wielkiej wartości moralnej, jaką przedstawia całe jego życie. Kropotkin potrafił dokonać rzeczy najtrudniejszej: zharmonizować w wysokim stopniu czyny swego życia z wyznawanymi poglądami, w czym przerósł o głowę drugiego genialnego myśliciela i pisarza rosyjskiego Lwa Tołstoja, który przez całe życie znajdował się w ciężkiej rozterce z samym sobą.

Według słów znakomitego pisarza francuskiego Romain Rollanda: "Kropotkin był tym, o czym Tołstoj bezustannie pisał". Właśnie skutkiem tego koleje życia i prace Kropotkina są ze sobą tak ściśle zespolone, iż narzuca się konieczność studiowania ich równolegle, a przynajmniej zapoznania się z punktami zwrotnymi jego życia.

Maria Orsetti

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Piotr Kropotkin (ur. 21 grudnia 1842 w Moskwie, zm. 8 lutego 1921 w Dmitrowie) - geograf, filozof, biolog, teoretyk i działacz anarchistyczny. Urodził się w rodzinie książęcej blisko związanej z dworem carskim Rosji. Porzucił karierę wojskową dla badań naukowych z dziedziny geografii i biologii (prowadzonych głównie na Syberii). W 1867 roku został sekretarzem Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego. Kropotkin był po śmierci Michała Bakunina najbardziej znanym teoretykiem anarchizmu, twórcą jego najpopularniejszej odmiany anarchokomunizmu. Najpierw należał do ruchu nihilistycznego, za co osadzono go w więzieniu w Rosji - następnie w wyniku swoich podróży i kontaktów z Międzynarodówką oraz Federacją Jurajską został wydawcą słynnego pisma anarchistycznego "La Revolte".