Co myśli i czuje pies. Przygody ze zwierzecą neuronauką - Gregory Berns

"Co myśli i czuje pies" to popularnonaukowa wyprawa w głąb zwierzęcego umysłu.

Człowiek: homo sapiens sapiens. Nawet w nazwie naszego gatunku dwa razy należało podkreślić to, że jesteśmy istotami myślącymi. Tak bardzo zapragnęliśmy odróżnić się od zwierząt. A tymczasem człowiek jest zwierzęciem w całej krasie. Mamy potrzeby fizjologiczne, popędy, instynkty. Od innych gatunków różni nas wyjątkowo duży mózg z bardzo pofałdowaną korą nową, która jest siedliskiem zaawansowanych zdolności poznawczych. Czy oznacza to jednak, że jedynie ludzie potrafią myśleć i mają uczucia? Absolutnie nic nie uprawnia nas do tego, by tak twierdzić.

Gregory Berns i jego zespół postanowili ostatecznie się o tym przekonać. Przeprowadzili nowatorski eksperyment, a właściwie całą serię eksperymentów na psach wyszkolonych do badań w rezonansie magnetycznym (MRI). Można było dzięki temu zaobserwować aktywność mózgową tych odległych nam przecież ssaków podczas świadomego wykonywania różnego rodzaju zadań. Badaczom przyświecał jeden cel, a mianowicie znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy psy przeżywają emocje tak samo jak ludzie.

"Co myśli i czuje pies" to książka poświęcona nie tylko psim mózgom i umysłom. Spotkamy tu przedstawicieli rozmaitych gatunków i przyjrzymy się (na tyle, na ile to możliwe) ich życiu wewnętrznemu. Berns opisuje lwy morskie, które potrafią tańczyć i delfiny, które widzą obrazy "namalowane dźwiękiem". Dokonuje też swoistego eksperymentu neuroarcheologicznego, rekonstruując mózg jednego z najbardziej tajemniczych zwierząt w dziejach ewolucji, wilkowora tasmańskiego.

Wszystko to rzuca zupełnie nowe światło na postrzeganie zwierzęcych umysłów i zwierząt w ogóle. Okazuje się bowiem, że Ziemia zamieszkiwana jest przez tysiące inteligentnych gatunków. Zwierzęta czują i myślą tak samo, jak ludzie, choć ich przeżycia, doznania i uczucia są w pewien sposób dla każdego gatunku specyficzne. Człowiek nie może stwierdzić, jak to jest być nietoperzem i odwrotnie, ale zarówno człowiek, jak i nietoperz to istoty myślące.

---------------------------------------------------------------------------

Przekład: Paweł Luboński