„Kochaj mnie lub zabij”. Sarah Kane i teatr skrajności - Graham Saunders

„Sarah Kane była elokwentną i namiętną obrończynią zarówno swojej twórczości, jak i znaczenia samego teatru, który uważała zarazem za formę artystyczną i sposób na normalne życie. Zbierając wywiady, listy i teksty Kane o teatrze próbowałem w miarę możliwości pozwolić, by to jej własne słowa posłużyły za komentarz do jej twórczości. Zgodnie z wprowadzającym charakterem tej książki starałem się unikać drobiazgowych odczytań i teoretycznego rozważania na temat sztuk, stawiając w centrum uwagi – i objaśniając – szczególne aspekty stylu dramatycznego Kane, jak również porównując jej sztuki z obfitymi źródłami dramatycznymi i literackimi, które leżą u ich podłoża.”

Graham Saunders

Książka Grahama Saundersa składa się z dwóch części. Pierwsza jest chronologicznym wprowadzeniem do poszczególnych sztuk Kane (Zbombardowani, Miłość Fedry, Oczyszczeni, Łaknąć, 4.48 Psychosis), w którym autor kładzie nacisk na najważniejsze strategie dramaturgiczne i tematy obecne w jej twórczości oraz umieszcza ją na tle przemian w teatrze brytyjskim lat dziewięćdziesiątych. Druga część to wybór rozmów przeprowadzonych z bliskimi współpracownikami dramatopisarki. Materiał ten nie został opatrzony żadnym komentarzem. W części drugiej znalazł się także przedruk eseju Edwarda Bonda Sarah Kane i teatr, opublikowanego po raz pierwszy tuż po śmierci pisarki, w którym autor docenia zarówno jej moralną uczciwość, jak i śmiałość eksperymentów teatralnych.

• • •

Sarah Kane jest jedną z najważniejszych i najbardziej bezkompromisowych autorek dramatycznych dwudziestowiecznego teatru. Urodziła się w 1971 roku w Kelvedon Hatch w Wielkiej Brytanii. Od czasu premiery jej pierwszej sztuki, Zbombardowanych, w Royal Court Theatre w 1995 roku przylgnęło do niej miano skandalistki. W wieku 28 lat, w chwili największej popularności, kiedy teatry na całym świecie zabiegały o jej teksty, popełniła samobójstwo. Większość brytyjskich krytyków teatralnych uznała wówczas jej ostatnią sztukę 4.48 Psychosis za niewiele więcej niż tylko dramatyczny list pożegnalny. Kryteria biograficzne zaczęto stosować również w ocenie wcześniejszych sztuk Kane, próbując doszukiwać się związków między jej twórczością a życiem. Dziś dramaty Kane ustawia się w jednym szeregu z twórczością takich gigantów dwudziestowiecznego teatru jak Samuel Beckett, Harold Pinter czy Edward Bond. Graham Saunders w książce „Kochaj mnie lub zabij”. Sarah Kane i teatr skrajności podąża śladem Davida Greiga, który we wprowadzeniu do Sztuk zebranych Sary Kane napisał: „Szkoda by było, gdybyśmy, zajmując się mitologią autorki, nie dostrzegli żywiołowej teatralności, liryzmu, siły emocjonalnej i ponurego humoru obecnych w jej sztukach”.