Oczy skóry. Architektura i zmysły - Juhani Pallasmaa

Opublikowana po raz pierwszy w 1996 roku książka Oczy skóry wybitnego fińskiego architekta Juhaniego Pallasmy szybko stała się klasykiem teorii architektury. Zadaje ona fundamentalne pytanie o to, czemu, skoro istnieje co najmniej pięć zmysłów, to tylko jeden z nich – wzrok – stał się tak uprzywilejowany w kulturze architektonicznej i w dizajnie. Juhani Pallasmaa pokazuje, jak podporządkowanie sferze wizualnej rzeczywistości pozostałych zmysłów doprowadziło do zubożenia naszego otoczenia, pozbawiając architekturę jej najważniejszego zadania – dawania człowiekowi egzystencjalnego oparcia w świecie.

Juhani Pallasmaa jest fińskim architektem, emerytowanym profesorem politechniki w Helsinkach oraz wizytującym profesorem na kilku amerykańskich uniwersytetach (Washington University w St. Louis, University of Illinois at Urbana−Champaign). Choć autor książki jest aktywnym architektem, to jego pisarstwa nie da się już tak łatwo zamknąć w ramach jednej dyscypliny akademickiej. Teksty zawarte w tomiku “The Eyes of the Skin” lokują się na styku teorii architektury, filozoficznej i kulturoznawczej refleksji nad kondycją współczesnej cywilizacji oraz pierwszorzędnej eseistyki. Myśl Pallasmy wyrasta z doświadczenia architektury i ogólnej refleksji nad człowiekiem, ale uwzględnia szerokie spektrum kulturowych bodźców, znajduje oparcie w różnych tradycjach filozoficznych i estetycznych i ujęta jest na dodatek w na pierwszy rzut oka oszczędny, ale wartościowy artystycznie styl. Jako taka stanowi próbę holistycznego ujęcia problemu relacji pomiędzy człowiekiem a jego otoczeniem oraz tego, jaką rolę w tym procesie odgrywają ludzkie ciało i zmysły.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Przekład: Michał Choptiany