Kronos 2/2019 Polityczna historia religii

Żyjemy w społeczeństwach po „śmierci Boga”. Ta formuła ma dla Gaucheta sens ściśle socjologiczny. Kres religii nie oznacza jej zaniku, lecz zasadnicze przemieszczenie: u początku dziejów rodzaju ludzkiego religia była fundamentem więzi społecznych, dzisiaj – jest ważnym elementem życia psychicznego, zaspokajając emocjonalne potrzeby jednostki. Najważniejszym argumentem za religią jest poczucie bezsensu i rozpaczy ogarniające człowieka pozbawionego wiary w Boga.
Miejsce chrześcijaństwa w tym ruchomym porządku jest paradoksalne: było ono – zgodnie z formułą Gaucheta – „religią wyjścia z religii”. Chrześcijański monoteizm, umieszczając Boga poza światem i przypisując mu nieskończone atrybuty, doprowadził do odczarowania i desakralizacji rzeczywistości widzialnej. Z kolei wiara w jednostkową nieśmiertelność i ciężar położony na moralnej świadomości jednostki stały się podstawą europejskiego indywidualizmu. Chrześcijaństwo, jego trwająca dwa tysiące lat praca złożyły religię do grobu.

Spis treści 

PREZENTACJE
Michał Warchala, Religia, polityka, odczarowanie. Marcel Gauchet w poszukiwaniu natury nowoczesności
Marcel Gauchet, Apogeum i śmierć Boga. Chrześcijaństwo i rozwój Zachodu
Marcel Gauchet, Ostateczny zwrot teologiczno-polityczny nowoczesności
Marcel Gauchet, Kondycja historyczna (fragmenty)

ESEJE
Ernst Hartwig Kantorowicz, Problem średniowiecznej jedności świata
Robert Pawlik, Powstanie państwa jako proces sakralizacji. Ernst H. Kantorowicz w dyskusji z Maxem Weberem i Carlem Schmittem
Lorenzo Comensoli Antonini, Gauchet czyta Kantorowicza. Przyczynki do teorii odczarowania

LITERATURA
Bronisław Świderski, Miłość na starość
Eugenia Prokop-Janiec, (E)migracja i tożsamość w prozie Bronisława Świderskiego
Du Fu, Ballada o wozach wojskowych
Jacek Hajduk, Poeta i jego wiersz

ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ
Tomasz Herbich, Bóg i człowiek. Wokół filozofii Zygmunta Krasińskiego
Zygmunt Krasiński, O stanowisku Polski z Bożych i ludzkich względów (fragmenty)

ANTYKWARIAT
Alexandre Kojève, Nota o Heglu i Heideggerze

RECENZJE I POLEMIKI
Olga Śmiechowicz, Strauss, Arystofanes i Sokrates – Żyd, łysy i brzydal